Handan Demirkıran

Fiziksel şikâyetlerinizin sebebi psikolojik olabilir mi?

Soma, beden anlamına gelmektedir. Somatoform bozukluklarda psikolojik sorunların fiziksel bir biçim almasıdır. Somatoform bozukluklarda, bireyin bedensel eksiklik ya da hastalığı andıran, bedeniyle ilgili bazı belirtileri vardır ancak bu belirtilerin fiziksel bir nedeni bulunmaz. Fizyolojik açıklaması olmayan, istemli olarak kontrol edilemeyen somatoform bozukluğundaki belirtilerin, büyük olasılıkla kaygıya bağlı psikolojik nedenler sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. En sık karşılaşılan somatoform bozukluklarından ikisi konversiyon bozukluğu ve somatizasyon bozukluğudur.
Konversiyon bozukluğunda, aniden görme kaybı ya da felç gibi duyusal veya motor belirtiler nörolojik türde bir hasarı akla getirse de organlar ve sinir sistemi iyi durumdadır. Kol ve bacaklarda kısmi ya da tam felç, bayılma nöbetleri, denge kusuru, deride batma, uyuşma, karıncalanma hissi, ağrıya duyarsızlaşma gibi durumlar en çok rastlanan konversiyon belirtileridir. Görme kaybının dışında ses kaybı ya da koku duyusunun kaybı da bu konversiyon belirtileri içine girmektedir. Türk filmlerinde hepimizin belki üzüldüğü belki de gülüp geçtiği o aniden kör olma sahneleri aslında karşımıza çıkabilecek bir konversiyon bozukluğudur ve gerçek hayatta karşılaşılan bir durumdur.
Konversiyon belirtilerin psikolojik doğası, bu belirtilerin stresli durumlarda aniden ortaya çıkmaları ve bireyin faaliyet ve sorumluluklarından kaçmasını ya da çok istediği dikkati çekmesini sağlamalarıyla kanıtlanmaktadır. Konversiyon bozukluğu olan kişiler telaşsız ve hatta sakindirler ve belirtilerin geçmesini istemezler. Belirtilerin yaşamlarındaki stresle ilişkisini de kurmazlar. Kırsal bölgede yaşayan ve düşük sosyoekonomik düzeylerdeki kişilerde bu bozukluk daha sık görülmektedir. Bu bireyler tıbbi ve psikolojik kavramlar hakkında çok az bilgiye sahiptirler.
Konversiyon belirtileri genellikler ergenlik ve erken yetişkinlik döneminde gelişir. Kadınlarda erkeklere kıyasla daha çok görülür. Ancak her iki dünya savaşında, savaşan erkeklerin birçoğunda konversiyon belirtiler görülmüştür.
Somatizasyon bozukluğu, belirgin fiziksel bir nedeni görünmeyen, süreğen, çoklu somatik yakınmalar olarak karşımıza çıkar. Baş, sırt, eklem ağrısı; ishal, bulantı; cinsel ilgi kaybı gibi belirtiler somatizasyonda görülen belirtilerdir. Bu bozukluk kültürden kültüre farklılık gösterebilmektedir. Ayrıca bu bozukluk, duyguların açık olarak belirtilmediği kültürlerde daha sık görülmektedir. Somatizasyon bozukluğu olan birinin ecza dolabında çeşitli yakınmalara yönelik birçok ilaç bulunabilir.
Somatizasyon ve konversiyon bozuklukların ortak birçok belirtisi vardır. Her iki bozukluğun aynı anda tanı olarak konduğu da görülmektedir. Somatiklerde doktora gitme ve ilaç kullanma sıkça rastlanır. Hastaneye yatırılma ve ameliyat yapılma da yaygındır. Kadınlarda adet dönemleri ile ilgili yakınmalar ve cinsel ilgisizlik sık görülür. Hastalar genellikle belirtilerini dramatik, abartan bir tarzda anlatırlar. Uzun, karmaşık bir hastalık öyküleri vardır. Birçoğu hayatları boyunca hastalık çektiklerine inanırlar.
Somatizasyon bozukluk yetişkinliğin ilk yıllarında başlar ve bu yıllar boyunca devam eder. Sıklıkla eşlik eden kaygı ve depresyon vardır. Aynı zamanda okuldan kaçma, iş ve evlilikte problemler gibi davranışsal ve kişilerarası ilişkilerde sorunlar yaşarlar. Somatizasyon bozukluğu aynı aile üyelerinde daha sık görülür.
Buradan anlaşılacağı gibi somatoform bozukluklar, kişinin kendisi için rahatsızlık verici durumları ya da duygusal gereksinimlerini ifade etmekte zorluk çektiği zamanlarda ortaya çıkmaktadır. Yaşanılan stresi ve kırgınlığı ifade etmek; anlaşılmak insan psikolojisindeki temeli oluşturmaktadır...

YORUM YAP