Uğur Türkyılmaz

Osmanlı’da Ordu (II)

18.yy ile birlikte yeniçeri ocağı ve tımarlı sipahilerin ıslahına çalışılmıştır. Avrupa'dan çeşitli teknolojiler transfer edilmiştir. Osmanlı Devleti'nin en güzel uygulamalarından biri Avrupa'da meydana gelen askeri alandaki gelişmeleri yakından takip eder ve o teknolojilerin Osmanlı topraklarında da aynen uygulanması adına teknolojinin transferinin yanında bu teknolojiyi uygulama adına uzman kişileri de transfer ederdi. Bunlardan biri Humbaracı Ahmet Paşa'dır (Claude-Aleksandre Comte de Bonneval). Kendisi Fransız asıllı bir askerdir ve Müslümanlığı kabul ederek Ahmet ismini almıştır. Bir diğer kişi topçu ocağının ıslahı için getirtilen Boron de tott'tur.
Osmanlı ordusunda ilk köklü ıslah girişimi III. Selim tarafından gerçekleştirilmiştir. Nizam-ı Cedid çerçevesinde yeni bir ordu kurulmuştur. Bu ordunu giderleri için de İrade-i Cedid Hazinesi oluşturuldu. Bu ordu batılı tarzda giydirilip eğitim verilmeye başlandı. Ayrıca 1795 yılında Mühendishane-i Berri-i Hümayun açıldı ancak tüm bu çabalar 1807 yılında bir isyan neticesinde sona erdi.
II. Mahmut'un cülusu ile birlikte sadrazamlığa getirilen Alemdar Mustafa Paşa'nın kurduğu ordunun adı Sekban-ı Cedid'ti. Ancak bu ordunun da ömrü uzun olmadı ve yeniçeri ocağı rakipsiz bir güç olarak devam etti. Yeniçeri ocağının tamamen bozulması sonucu 1826 yılında II. Mahmut bu ocağı kapattı.
Yeniçeri ocağının ardından Asakir-i Mansure-i Muhammediye adıyla yeni bir ordu kuruldu. Belirli bir şartlar ile bu orduya alımlar yapıldı. 12 bin kişilik çok modern görünümlü bir ordu kurulmuş oldu. Askerlik süresi 10 yıl ile sınırlandırıldı ve askerler aylık maaş sistemine bağlandı.
1834 yılında Harbiye Mektebi İstanbul'da açıldı. Askerliğin eğitimi artık tam bir nizam içinde verilmeye başlandı. Sultan Abdülmecid döneminde Osmanlı Kara kuvvetleri ordulara ayrıldı. Abdülaziz döneminde ise hassa alayları oluşturuldu ve yeni bir üniforma kullanılmaya başlandı.
I. Dünya savaşı sırasında Osmanlı ordusu tarihin tozlu sayfalarında yerini almış olmasına rağmen yeni Türk ordusunu Osmanlı askeri teşkilatından yetişen subaylar kurmuştur.
Deniz Kuvvetleri: Osmanlıların deniz ile ilk temasları Marmara ve Ege sahillerindeki beyliklerin ilhakı ile oldu. Yıldırım Beyazıt zamanında Çanakkale boğazının önemi görülmüş ve Gelibolu'ya bir tersane ve deniz üssü kurulmuştur.(1390)
Osmanlıların ilk deniz savaşı Yıldırım Beyazıt zamanında Cenevizliler ile oldu ve zafer kazanıldı.
İstanbul'un fethi ile denizciliğe çok daha fazla önem verildi. Önemli denizcilerin Türk donanmasına katılımı ile Akdeniz'de çok güçlü bir donanmaya sahip olundu. Barbaros Hayrettin Paşa, Turgut Reis, Piyale ve Kılıç Paşalar, Piri Reis ve Seydi Ali Reis gibi önemli denizciler yetişmiştir. 1775 yılında Mühendishane-i Bahri-i Hümayun kuruldu.
Hava Kuvvetleri: 19.yy'da balon uçuşları yapılmıştır. Askeri amaçlı ilk balon uçuşu 1912 Balkan savaşları sırasında Edirne'nin savunulması için kullanılmıştır. Ancak tayyare daha etkili bir hava aracı olduğu için ona yönelinmiştir. Yeşilköy'de tayyarecilik Mektebi ve uçuş karargâhı kurulmuştur. Kurtuluş savaşı esnasında çok fazla yetersiz bir güç olsa da gözlem ve bombardıman azda olsa yapılabilmiştir. Asıl hava gücü 1922'den sonra etkin hale gelmiştir.

YORUM YAP