Özel öğrenme güçlüğü

Kİşİnİin zekâsının normal ya da normalin üstünde olmasına rağmen, yaşı ve verilen eğitim düzeyine göre beklenen şekilde öğrenememesi özel öğrenme güçlüğü olarak tanımlanır. Bu kişiler, bilgiyi farklı bir biçimde işliyorlar ve bu da sıralama yapma, okuma ve bilgiyi organize etme konularında çeşitli sorunlar yaşanmasına neden oluyor. Öğrenme güçlüğü çeken çocuklarda öğrenme ve algılama sorunu, çocuğun doğumu ile başlar ve yaşam boyu süren bir bozukluktur. Öğrenme güçlüğü okuma güçlüğü (disleksi), matematik güçlüğü (diskalkuli) ve yazmada güçlük (disgrafi) olmak üzere üç alt tipten oluşmaktadır.
Nedenleri arasında genetik etmenler söz konusu olabilmektedir. Bazı araştırmalara göre öğrenme yetersizliği olan çocukların % 25-60'nda sorunun genetik olduğu bildirilmiştir. Özel öğrenme güçlüğü olan çocukların anne babalarında benzer sorunlar olma olasılığı normal popülasyondan 5-12 kat fazla görülmektedir. Aynı şekilde ikizlerde ve kardeşlerde de benzer sorunların olma olasılığı yüksektir. Diğer bir neden beyin hasarıdır. Hafif düzeyde hasarın öğrenme bozukluğuna, gelişimsel sapmaya, hiperaktiviteye neden olabileceği ileri sürülmektedir. Bir başka neden de nörolojik fonksiyonlardaki bozukluktur.
Öğrenme güçlüğü belli yaş dönemlerinde kendini şu şekilde belli etmektedir: 3-5 yaşta kelimelerin tekrarlandığı şarkılardan hoşlanmaz, tekerlemeli oyunları bir türlü öğrenemez, bebek gibi konuşmaya devam eder, kelimelerini sık sık şaşırır, ismindeki harfleri öğrenemez ve ilgi göstermez. Haftanın günlerini, harfleri, sayıları bir türlü öğrenemez. 5-6 yaşta harf ve kelimeleri tanıyamaz, kendi ismini yazamaz, kelimelere uydurarak yazar. Kelimeleri hecelere bölemez; kapı kelimesini ka-pı olarak bölemez. Kafiye yapan kelimeleri tanıyamaz; bacı-hacı gibi. Harfleri kelimelerle bağdaştıramaz. Heceleri tanıyamaz. 6-7 yaşta heceleri tanımakta ve yan yana koymaktaki güçlüğü devam eder. Tek heceli kelimeleri okuyamaz; top, bal, kel gibi. Harflerin dizilişinde hata yapmaya devam eder. Okumayı ve okulu sevmeme karşılaşılan durumlardır. 7 yaş ve üzerinde uzun ve zor kelimeleri yanlış okuma görülür; cumhuriyet yerine hürriyet gibi. Benzer kelimeleri karıştırır; kurt yerine yurt gibi. Okurken duraklar. Telefon numarası, ev adresi, tarihleri hatırlayamaz. Çok heceli kelimelerin sonunu veya tamamını uydurur. Kelimelerin bazı hecelerini atlar; cumhuriyetimizin yerine cumhuriyetin gibi. Okuma esnasında zor kelimelerin yerine kolayını seçer; hatıra yerine anı gibi. Yazım hatalarıyla dolu özensiz yazar. Bağlaç gibi ekleri atlar; ile, ve gibi. Sesli okumaktan kaçınır.
Bu bozukluk çoğunlukla dikkat eksikliği, hiperaktivite, depresyon, kaygı bozuklukları veya diğer psikiyatrik bozukluklarla birlikte seyredebilir. Bu durumda diğer psikiyatrik bozukluklara yönelik ilaç tedavileri uygulanmalıdır. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda sorun olan alanlara yönelik birebir özel eğitim alması gereklidir. Eğer dikkat eksikliği varsa, ilaç tedavisiyle özel eğitimden daha iyi yararlanılacaktır. Bu çocuklar zeki olmalarına rağmen düşük akademik becerileri olması nedeniyle sıklıkla depresyon, kaygı bozukluğu yaşadıkları için mutlaka bir çocuk psikiyatristi tarafından izlenmeli, aile ve okul bilgilendirilmeli, eğitsel desteği sağlanmalıdır. Aile, okul ve öğretmen işbirliği içerisinde ilerleme sağlanacaktır.