KBB Uzmanı Dr. Mustafa Dağdelen, Saman ve Yaz nezleleri,
Alerjik Burun rahatsızlıkları, alerji sebepleri, polenler,mantarlar ve alerjiye
karşı alınacak önlemler hakkında gazetemize açıklamada bulundu.
SAMAN NEZLESİ NEDİR?
Bu terim aslında yanlıştır. Birincisi, saman, alerjik bir
şey değildir, dolayısıyla alerji meydana getirmez. Burun tıkanıklığına,
kaşıntılı ve akıntılı buruna, burun ve boğazda fazla miktarda koyu akıntıya
sebep olur fakat bu alerjik şikayetlere kendisi değil, havadan gelerek üzerine
konan alerjik maddeler yol açar.
Yaz nezlesi de, bilinen virüslerin yol açtığı nezle gibi
değildir. Havada bulunan alerjik maddelerin yol açtığı bir rahatsızlıktır.
Saman nezlesi ve yaz nezlesi, aslında, tıp dilinde "alerjik rinit"
olarak bilinen hastalıklardır.
Birçok kişi bu rahatsızlıktan muzdariptir. Bazılarında hafif
geçer, fakat bazı kişilerde çalışmayı ve günlük yaşamı engelleyecek kadar
şiddetli olabilir.
ALERJİYE NE SEBEP OLUR?
Bitki veya hayvanlardan gelen, insanlara yabancı alerjik
maddeler, göz, burun, boğaz gibi yerlerden insan vücuduna girerler ve burada
onların içeri girmesini engelleyici reaksiyonla karşılaşırlar. Normal
şartlarda, bu, yardımcı, doğal bir korunmadır. Mamafih, bazı kişiler, bazı
maddelere karşı, normalden fazla reaksiyon gösterirler. Bu tür insanlara
"alerjik bünyeli" insanlar, bu tür maddelere de "alerjen"
denir. Alerjinin, soyaçekim gösteren bir eğilimi vardır.
Vücudun savunma sistemi, yabancı maddelere karşı savaşan
maddeler üretir. Bunlar, alerjenlerle karşı karşıya geldiğinde, vücutta
istenmeyen etkiler oluşturan maddeler salınır. "Histamin", bunların
içinde en bilinenidir ve burunu döşeyen dokuda şişme, kaşınma, iritasyon, aşırı
salgıya sebep olur.
HANGİ ALERJENLER
BURUNDA ALERJİ YARATIRLAR?
Hava ile taşınabilecek kadar hafif ve belirli boyutta olan,
burun dokusunda depolanabilecek bitki veya hayvan protein parçaları, alerji
oluştururlar. Sık görülenleri, çiçek polenleri, mantar sporları, hayvan epitel
döküntüleri ve ev tozudur. Gözle görülemeyen bu mikroskopik yapılar, gerekenden
büyük veya küçük olursa, vücuda girerek alerjik reaksiyon oluşturamazlar.
HANGİ POLENLER
PROBLEM YARATIR?
Türkiye'de yapılmış bir araştırmada şu sonuçlar elde
edilmiştir: Ocak, şubat, mart aylarında, fındık, ardıç, mazı, selvi, kavak,
dişbudak, kızılağaç, kocayemiş, süpürgelik, orman gülü, sık görülen
alerjenlerdir.
Nisan, mayıs, haziran aylarında, fındık, ardıç, mazı, selvi,
dut, dişbudak, meşe, zeytin, çam, at kestanesi, kocayemiş, süpürgelik, orman
gülü, ısırgangiller, buğday, arpa, mısır, yulaf, çavdar, pirinç, havuç,
baldıran otu, kereviz, dere otu, sinir otu, kuzu kulağı, çayır otu, sık görülen
alerjenlerdir.
Temmuz, ağustos, eylül aylarında, ıhlamur, akasyalar, çam,
kocayemiş, süpürgelik, orman gülü, papatyagiller, ısırgangiller, buğday, arpa,
mısır, yulaf, çavdar, pirinç, havuç, baldıran otu, kereviz, dere otu, sinir
otu, kuzu kulağı, sık görülen alerjenlerdir.
Ekim, kasım aylarında, ardıç, mazı, selvi, sedir, kocayemiş,
süpürgelik, orman gülü, papatyagiller, sık görülen alerjenlerdir.
Mantarlar
Mantarlar, bildiğimiz mayalama yapan mantarlardır. Ölü
yapraklar, çimen, saman, diğer tahıl sapları, tohum ve toprak üzerinde de
ürerler. Donmadıkları için mantarlar neredeyse bütün yıl alerji yapabilirler.
Sadece kışın karla kaplı olduklarında etkin olamazlar.
Kapalı ortamlarda mantarlar, ev bitkilerinin ve
topraklarının üzerinde ürerler. Ayrıca, bodrum, merdiven altı gibi loş ve nemli
yerlerde de ürerler. Peynir ve fermantasyona uğratılmış alkollü içeceklerde de
bulunabilirler.
SAMAN NEZLESİ
Hayvan alerjenleri (kedi, köpek, at ve diğer evcil
hayvanların yünleri, derileri), kozmetikler, mantarlar, yiyecekler ve ev tozu
gibi bütün yıl süren alerjenler, bu duruma sebep olur. Ev tozu, birçok maddenin
karışımıdır. Bunlar, selüloz (ev mobilyalarından dökülür), mantarlar, ev
hayvanlarından dökülen alerjenler, böcek alerjenleri ve "mite" adı
ile bilinen küçük yaratıklardır. Kışın artan alerjinin sebebi, kalorifer ve
sobaların sıcaklık etkisiyle artan ev tozudur.
ALERJİLER
Alerjik bünyesi olanların, soğuk algınlığına, nezleye, sinüs
ve kulak enfeksiyonlarına karşı dirençleri azalmıştır. Ayrıca bu enfeksiyonlar
esnasında daha fazla rahatsız olurlar, daha da önemlisi astım
geliştirebilirler.
NE
YAPABİLİRSİNİZ?
İdeal olan, alerjen maddelerden uzaklaşmaktır. Meselâ,
sahilde, sadece denizden gelen meltemi soluyabileceğiniz bir yere veya hiç bir
şeyin büyüyemeyeceği çok kuru bir havanın bulunduğu yere gidebilirsiniz.
Maalesef bu tür öneriler pratik olmaktan uzaktır, kendinizi şu tedbirlerle
korumaya çalışabilirsiniz:
*Ev temizlerken veya otlarla uğraşırken maske takınız.
*Havalandırmanız varsa, hava filtrelerini ayda bir değiştiriniz
veya hava temizleyicisi alınız.
*Ağır polen mevsiminde, kapı ve pencerelerinizi mümkün
olduğunca kapalı tutunuz.
*Ev bitkileri büyütmeyiniz ve alerjik olduğunuz hayvan
beslemeyiniz.
*Yün battaniyenizi, kuş tüyü yastığınızı, yün
elbiselerinizi, alerjen olmayan sentetik maddelerle değiştiriniz.
*Yorganınızı ve yaylı yatağınızı, sentetik örtülerle
kaplayınız.
*Hekiminizin önerdiği ilaçları düzenli bir şekilde
kullanınız.
*Yatarken, baş tarafınız daha yüksekte yatınız.
*Genel sağlığınıza özen gösteriniz:
-Hergün egzersiz yapınız.
-Sigara ve diğer dumanlı içecekleri bırakınız.
-Karbonhidratı düşük, dengeli besleniniz.
-Vitaminli yiyeceklerle (özellikle vitamin-C) besleniniz.
KBB Uzmanı Mustafa Dağdelen’in irtibat telefonları şöyle; 0
542 534 3137 ve 0 505 628 95 48
Cemile KAYAR
