15 Mayıs 2014 tarihinden sonra yaşanan vefat olaylarında tarım arazisi sahiplerinin çocuk ve varislerine yeni hükümlülükler getirildi. Tarım arazisi ya varisler arasından tarımla uğraşan birine devredilecek, ya aile ortaklığı kurulacak ya da aile şirketi. Bunlardan hiç birini yapmayanlara bakanlık tebligatları ulaşmaya başladı bile.
Başkan Yardımcıları Mehmet Has ve Emine Tarin'in de hazır bulunduğu toplantıda Başkan Işıklar muhtarlara Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'a ilişkin bilgiler verdi.
15 Mayıs 2014 tarihinden sonraki tarım arazisi sahiplerinin vefat durumlarında uygulanacak olan kanun değişikliğin amacı şöyle açıklandı: “Toprağın korunması, geliştirilmesi, tarım arazilerinin sınıflandırılması, asgari tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerinin önlenmesi, tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerin çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak planlı kullanımını sağlayacak usul ve esasları belirlemek.”
ASGARİ TARIMSAL ARAZİ BÜYÜKLÜĞÜ
Asgari Tarımsal Arazi Büyüklüğü tanımından yola çıkarak yasanın yaptırım sınırları şöyle belirlendi: “Üretim faaliyet ve girdileri rasyonel ve ekonomik olarak kullanıldığı takdirde, bir tarımsal arazide elde edilen verimliliğin, söz konusu tarımsal arazinin daha fazla küçülmesi hâlinde elde edilemeyeceği Bakanlıkça belirlenen en küçük tarımsal parsel büyüklüğünü, ifade eder. (6537 Sayılı Kanunun 3. Maddesinin (h) Bendi)
Kuru tarım arazilerinde 200 Dekar,
Mutlak Tarım Arazileri, Marjinal Tarım Arazileri ve Özel Ürün Arazilerinde 20 Dekar,
Dikili Tarım Arazilerinde 5 Dekar,
Örtü Altı(seracılık) Tarımı Yapılan Arazilerde 3 Dekar
Tarım arazileri bu büyüklüklerin altında ifraz edilemez, hisselendirilemez.”
Işıklar'ın muhtarlarla paylaştığı bilgi notları şöyle:
*Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğünün altında ifraz yapılamaz.
*Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğünün üzerindeki arazilerin devrine izin verilebilir,
*Miras paylaşımında terekedeki tarım arazisi kaç adet yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğünü sağlıyorsa o kadar mirasçıya paylaşım yapılabilir,
*Devir işlemlerinde satıcının arazisi yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğüne ulaşmamışsa ekonomik bütünlük oluşturan tüm arazilerin aynı anda satışına izin verilir.
MİRAS YOLUYLA MÜLKİYETİN DEVRİ
6537 Sayılı Kanunun yürürlüğünden önce gerçekleşen ölümlerde intikal işlemleri bu Kanun hükümlerine tabi değildir. Kanunun yayınlanma tarihinden önce vefat eden mirasçıların yaptırmış oldukları elbirliği mülkiyeti, mirasçıların talebi halinde veraset ilamı veya rızai taksim sözleşmesi çerçevesinde pay mülkiyete çevrilebilir.
5403 Sayılı Kanunda değişiklik yapan 6537 sayılı kanunun yürürlük tarihinden 15.05.2014 önceki vefatlarda mirasın intikali varislerce Tamu Müdürlüğüne müracaatla oluyordu. 15.05.2014'ten önceki mevzuata göre tarımsal arazinin;
*Elbirliği halinde mülkiyet ya da
**Paylı mülkiyet olarak tescili
***Aralarında rızai taksim olarak tescili yapılıyordu.
15.05.2014'ten itibaren iki yıl içinde devir işlemleri harçlardan muaftır.
Miras bırakanın vefat tarihinden itibaren 1 yıl içinde mirasçılarca aşağıdaki seçeneklerden biri üzerinde anlaşma sağlanarak miras konu tarımsal arazinin;
*Miktarlarına bakılmaksızın tamamının bir mirasçıya devri,
** Yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin katları ise birden fazla mirasçıya devri,
***4721 sayılı Medeni Kanunun 373. Ve devam maddelerine göre kuracakları, aile malları ortaklığı veya kazanç paylı aile malları ortaklığına devri,
****Mirasçıların tamamının miras payı oranında hissedarı oldukları 6102 sayılı Türk ticaret kanun hükümlerine göre kurulacak limited şirkete devri
*****3. Kişilere devirleri yapılır
******Ekonomik bütünlüğe haiz olmayan tarım arazilerinin mirasçılara veya üçüncü kişilere aynen mülkiyet devrini gerçekleştirebilir.
*Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamadığı takdirde, mirasçılardan her biri yetkili sulh hukuk mahkemesi nezdinde dava açabilir. Bu durumda sulh hukuk hâkimi tarımsal arazi veya yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyeti hakkında; Yetkili Sulh Hukuk Mahkemesinde Dava açılabilir. Sulh hukuk mahkemeleri nezdinde Bakanlıkça bu kapsamda açılacak davalar her türlü resim ve harçtan muaftır. Açılan davada yetkili mahkeme mirasa konu tarımsal arazinin
*Kişisel yetenek ve durumları göz önünde tutulmak suretiyle bir ehil mirasçıya tarımsal gelir değeri üzerinden devrine,
**Birden çok ehil mirasçı varsa, öncelikle geçimini yeter gelirli tarımsal araziden sağlayan mirasçıya devrine,
***Birden Çok ehil mirasçının miras dışı tarımsal arazileri varsa, mevcut arazilerini yeter gelirli büyüklüğe ulaştırmak için bu mirasçılara devrine,
****Ehil mirasçı yoksa, en yüksek bedeli teklif eden mirasçıya devrine,
*****Mirasa konu araziye talep eden mirasçı yoksa, satışına karar verilir.
Mirasa konu arazinin devredilmediğinin bakanlıkça öğrenilmesi halinde mirasçılara devir için 3 aylık süre verilir. Süre bitiminde bakanlık resen
*İstemde bulunan ehil mirasçıya
**Ehil mirasçı yoksa en fazla teklifi veren istekli mirasçıya,
*** Aksi halde 3. Kişilere satılması için karar verebilir;
Yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyetinin mirasçılardan birine devredilmesinden itibaren yirmi yıl içinde bu arazilerden tamamının veya bir kısmının tarım dışı kullanım nedeniyle değerinde artış meydana gelmesi durumunda; devir tarihindeki arazinin parasal değeri tarım dışı kullanım izni verilen tarihe göre yeniden hesaplanır. Bulunan değer ile arazinin yeni değeri arasındaki fark, diğer mirasçılara payları oranında arazinin mülkiyetini devralan mirasçı tarafından ödenir.
*Kendisine yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyeti devredilen mirasçılardan, diğer mirasçıların paylarının karşılığını öz kaynakları ile ödeyemeyecek durumda olanların bu ödemeleri gerçekleştirmek için bankalardan kullanacakları kredilere Bakanlığın ilgili yıl bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanmak üzere faiz desteği verilebilir. Verilecek kredi miktarı diğer mirasçıların payları karşılığı tutarın toplamından fazla olamaz.
ÖN ALIM HAKKI
*MADDE 8/İ – 8/C maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca aile malları ortaklığı veya kazanç paylı aile malları ortaklığı kurulduğu takdirde, ortaklardan birinin payını üçüncü bir kişiye satması hâlinde, diğer ortaklar önalım hakkına sahiptir.
*Tarımsal arazilerin satılması hâlinde sınırdaş tarımsal arazi malikleri de önalım hakkına sahiptir. Tarımsal arazi, sınırdaş maliklerden birine satıldığı takdirde, diğer sınırdaş malikler önalım haklarını kullanamaz. Önalım hakkına sahip birden fazla sınırdaş tarımsal arazi malikinin bulunması hâlinde hâkim, tarımsal bütünlük arz eden sınırdaş arazi malikine önalıma konu tarımsal arazinin mülkiyetinin devrine karar verir.
Haber MERKEZİ
